جدول موارد مشاوره‌ای تربیتی برای دانش‌آموزان پایه دهم متوسطه باید به گونه‌ای تنظیم شود که:
به ارتقاء توانمندی‌ها، آگاهی‌ها و مهارت‌های دانش‌آموزان در زمینه‌های مختلف تحصیلی، شخصی و اجتماعی کمک کند.
در زیر یک جدول پیشنهادی برای این موارد آمده است:
موضوع مشاوره‌ای | شرح موضوع | هدف مشاوره | زمان مناسب |
شناخت خود و افزایش خودآگاهی | کمک به دانش‌آموزان برای شناخت بهتر ویژگی‌ها، استعدادها، علایق و توانمندی‌های خود. | تقویت اعتماد به نفس و تصمیم‌گیری‌های درست در زمینه‌های تحصیلی و شخصی. | ابتدای سال تحصیلی و در طول سال |
مدیریت زمان و برنامه‌ریزی تحصیلی | آموزش مهارت‌های برنامه‌ریزی برای مدیریت زمان و انجام تکالیف به موقع. | افزایش کارآیی در تحصیل و کاهش اضطراب ناشی از انباشت کارهای ناتمام. | ابتدای سال تحصیلی و در زمان‌های اوج کارهای تحصیلی |
مدیریت استرس و اضطراب تحصیلی | روش‌های مقابله با استرس، اضطراب امتحانات و فشارهای تحصیلی. | کاهش اضطراب و افزایش توانایی مقابله با چالش‌های تحصیلی. | پیش از امتحانات و زمان‌های فشار تحصیلی |
مهارت‌های حل مسأله و تصمیم‌گیری | آموزش مهارت‌های تصمیم‌گیری درست و حل مسأله در موقعیت‌های مختلف تحصیلی و اجتماعی. | افزایش توانمندی‌های فردی در مواجهه با چالش‌ها و اتخاذ تصمیمات مؤثر. | در طول سال تحصیلی، به‌ویژه هنگام مواجهه با مشکلات تحصیلی یا شخصی |
مهارت‌های اجتماعی و ارتباطی | تقویت مهارت‌های ارتباطی مؤثر با همکلاسی‌ها، معلمان و خانواده. | بهبود روابط اجتماعی و تقویت مهارت‌های همکاری در گروه. | در طول سال تحصیلی به‌طور مستمر |
آموزش خودمراقبتی و بهداشت روانی | آگاهی از اهمیت بهداشت روانی، راه‌های کاهش استرس، اضطراب و حفظ سلامت روان. | ارتقای سلامت روانی و پیشگیری از مشکلات روانی در دوران نوجوانی. | در طول سال تحصیلی، به‌ویژه در زمان‌های اضطراب یا فشار |
آگاهی از اهداف و مسیر تحصیلی آینده | معرفی رشته‌ها و مشاغل مختلف و کمک به دانش‌آموز برای شفاف شدن هدف تحصیلی و شغلی. | راهنمایی در انتخاب مسیر تحصیلی و آگاه‌سازی در مورد بازار کار آینده. | اواخر سال دهم و اوایل سال یازدهم |
ارتقای مهارت‌های تصمیم‌گیری شغلی و تحصیلی | کمک به دانش‌آموزان برای تصمیم‌گیری در مورد انتخاب رشته و شغل بر اساس علایق و توانمندی‌ها. | کمک به انتخاب رشته تحصیلی و شغلی با توجه به استعدادها و علایق فردی. | پایان سال دهم و شروع سال یازدهم |
توسعه مهارت‌های مطالعه و یادگیری مؤثر | آموزش تکنیک‌های یادگیری مؤثر و مطالعه فعال برای بهبود عملکرد تحصیلی. | افزایش اثربخشی مطالعه و تقویت حافظه و مهارت‌های یادگیری. | ابتدای سال تحصیلی و هر زمان که نیاز به بهبود روش‌های مطالعه باشد |
حل تعارضات اجتماعی و خانوادگی | آموزش روش‌های حل تعارضات و مدیریت اختلافات با دوستان، معلمان و اعضای خانواده. | کمک به مدیریت بهتر روابط شخصی و تقویت مهارت‌های حل تعارض. | هر زمان که مشکلات اجتماعی یا خانوادگی بروز کند |
آشنایی با قوانین و حقوق فردی | آگاهی از حقوق فردی در مدرسه و جامعه و آشنایی با قوانین مربوط به رفتارهای اخلاقی و اجتماعی. | افزایش مسئولیت‌پذیری و احترام به حقوق دیگران و قوانین اجتماعی. | در طول سال تحصیلی، به‌ویژه در دوران نوجوانی و سن قانونی شدن |
مقابله با فشارهای همسالان و پرهیز از رفتارهای پرخطر | آموزش نحوه مقابله با فشارهای اجتماعی و تمایلات همسالان برای مشارکت در رفتارهای پرخطر (مانند اعتیاد، پرخاشگری). | کاهش آسیب‌های اجتماعی و تقویت تصمیم‌گیری مستقل. | در طول سال تحصیلی و در زمان‌های بحرانی اجتماعی |
این جدول، شامل موارد کلیدی است که،
می‌تواند به دانش‌آموزان پایه دهم در بهبود عملکرد تحصیلی، روابط اجتماعی و سلامت روانی کمک کند. همچنین به آن‌ها کمک می‌کند تا در مواجهه با چالش‌ها و تصمیمات مهم تحصیلی و زندگی، انتخاب‌های آگاهانه‌تر و قدرت حل مسئله و مشکل بهتری داشته باشند.
دکتر مرتضی ضیغمی